ویتامین دی و کلسیم برخلاف باور عمومی دو ماده‌ی کاملا متفاوت هستند. به دلیل اینکه ویتامین دی به جذب کلسیم کمک میکند و تاثیری که بر بدن می‌گذارند مشابه هم است بسیاری از افراد فکر می‌کنند ویتامین D، همان کلسیم است. این یک باور غلط است. این باور غلط ممکن است به استفاده‌ی بیش از حد هرکدام از این مواد منجر شود.
بارها گفته‌ایم که مصرف بی‌رویه و بیش از حد هر ماده‌ی غذایی حتی مواد غذایی مفید مانند کلسیم و ویتامین دی موجب به‌هم خوردن تعادل بدن و بروز مشکل در سلامتی افراد خواهد شد.
به همین دلیل خوب است که تفاوت‌های کلسیم و ویتامین دی را به دقت بشناسیم. این شناخت به ما کمک میکند رژیم غذایی موثرتری داشته باشیم.
کلسیم چیست؟
کلسیم پنجمین عنصر فراوان در بدن است. بخش عمده‌ی کلسیم موجود در بدن انسان، ساختار استخوان را تشکیل میدهد. در واقع کلسیم نقش مهم فیزیولوژیکی ایفا میکند که برای یکپارچگی عملکرد سیستم عصبی و عضلانی ضروری است و برای عملکرد طبیعی قلب ضروری است و یکی از عواملی است که در مکانیسم‌های درگیر در انعقاد خون عمل میکند. خدمات بهداشت ملی انگلستان می‌گوید در بدن انسان بیش از هر مواد معدنی دیگر کلسیم وجود دارد. کلسیم به تقویت استخوان‌ها ادامه میدهد تا وقتی که انسان‌ها به سن ۲۰ الی ۲۵ سالگی یا به رشد کامل رسیده باشند.
طبق تحقیقات تعداد زیادی از افراد دچار کمبود کلسیم هستند و این باعث ضعف استخوان و شکنندگی و پوکی آن‌ها میشود. میزان کلسیم لازم برای بدن به سن و جنسیت افراد بستگی دارد. غذا بهترین منبع برای دریافت کلسیم است. فرآورده‌های لبنی مانند شیر، ماست و پنیر سرشار از کلسیم هستند. سبزیجات و دیگر مواد غذایی نیز مقداری کلسیم دارند.
ویتامین دی چیست؟
ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است که به طور طبیعی در تعداد محدودی از غذاها وجود دارد و به عنوان مکمل غذایی قابل دسترس است. همچنین زمانی که اشعه‌‌ی ماورای بنفش خورشید به پوست می‌‌تابد و سنتز ویتامین دی رخ میدهد، در درون بدن تولید میشود. ویتامین دی حاصل از نور خورشید، غذا و مکمل ازنظر زیستی بی‌‌جان است و برای فعال شدن به دو واکنش شیمیایی نیاز دارد.
ویتامین دی باعث جذب بهتر کلسیم در معده میشود و سرم کلسیم و تمرکز فسفات را به اندازه‌ی کافی تعدیل میکند تا کانی‌زایی استخوان به صورت طبیعی اتفاق بیفتد و از بروز تتانی در اثر کمبود کلسیم جلوگیری شود.
کودکان برای ساختن استخوان‌های محکم و بزرگسالان برای حفظ استحکام و سلامت استخوان‌هایشان به ویتامین D نیاز دارند. اگر به میزان کافی ویتامین D به بدن شما نرسد استخوان‌های شما ضعیف میشود و با افزایش سنتان دچار پوکی استخوان می‌شوید. این ویتامین به کودکان کمک میکند که دچار بیماری‌هایی همچون راشیتیسم نشوند.
میزان لازم ویتامین دی برای زنان و مردان زیر ۵۰ سال روزانه ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد و برای سنین بالاتر از ۵۰ سال ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد است.
ویتامین دی و کلسیم را همزمان مصرف نکنید
مصرف همزمان ویتامین D و کلسیم تنها در صورتی موثر است که بدن از مشکلاتی مانند پوکی استخوان رنج ببرد. همین امر در مورد ویتامین D نیز صدق میکند. استفاده از ویتامین D به عنوان یک تونیک عمومی در صورتی بر بدن اثر دارد که بدن از کمبود آن رنج ببرد.
محققان استرالیایی می‌گویند در بیشتر موارد و شرایط، مصرف همزمان این دو ماده تاثیری ندارد. این محققان روی افرادی آزمایش کرده‌اند که همزمان با مصرف کلسیم، مکمل‌های ویتامین دی هم مصرف می‌کنند.
هنگامی که شما در حالی که بدن‌تان سالم است کلسیم را بیش از اندازه وارد بدن خود می‌کنید، مصرف همزمان ویتامین D و کلسیم اثری بر بدن ندارند. این باور وجود دارد که مصرف بیش از اندازه مکمل‌های کلسیم استخوان‌ها را محکم‌تر می‌کنند. محققان استرالیایی می‌گویند این باور غلط است و ممکن است حتی تاثیر برعکس داشته باشد.
ویتامین دی و کلسیم را از چه منابعی دریافت کنیم؟
همان‌طور که گفته شد این دو ماده باهم متفاوت هستند. این مسئله باعث نمی‌شود که هیچ‌کدام از آن‌ها را از برنامه‌ی غذایی خود حذف کنیم. در واقع هرچند مصرف همزمان این دو ماده تاثیری ندارد اما باید هردوی آن‌ها را مصرف کنیم.
کلسیم را می‌توانیم از لبنیات دریافت کنیم. انواع لبنیات سرشار از کلسیم هستند. این کلسیم به سرعت در بدن انسان جذب می‌شوند. سبزیجات، انواع مغزها و حبوبات هم منابع طبیعی دیگر کلسیم هستند. زرده‌ی تخم مرغ، ماهی های چرب مانند سالمون و تن، جگر گوساله یا برخی از انواع پنیر و همچنین لبنیات، غلات، آبمیوه یا سایر نوشیدنی‌های گیاهی غنی شده (مانند شیر بادام) است.
بسیاری از لبنیات به خصوص انواع پنیرها شامل مقادیر بسیار زیادی ویتامین دی هستند. پیش از اینکه این خوراکی‌ها را برای کمبود ویتامین دی مصرف کنید، بهتر است روی بسته‌ی آن‌ها را با دقت بررسی کنید.
در پایان باید تاکید کنیم که مصرف انواع مکمل‌ها فقط باید با نظر متخصص انجام شود. مصرف هرگونه مکمل بدون مشورت پزشک ممکن است نه تنها تاثیر مثبت نداشته باشد، بلکه مشکلاتی هم ایجاد کند.
