شنبلیله گیاهی چند منظوره است که در میان مردمان آسیای غربی و مدیترانه از هزاران سال پیش رایج بوده و برای طعم دادن به غذا از این گیاه استفاده میکردهاند و علاوه بر آن برای بهبود بیماریهای پوستی و گوارشی مورد استفاده قرار میگرفته است و در سالهای گذشته این گیاه محبوبیتی جهانی پیدا کرده و به عنوان یک مکمل گیاهی پذیرفته شده است.
این گیاه در آسیا به خصوص هند و ایران به عنوان سبزیجات خوراکی و در پخت و پز هم استفاده میشود و در بسیاری از نسخههای درمانی هم مورد توجه بوده و از خواص درمانی آن بسیار گفته شده است. دانههای آن تند و معطر هستند و شکل برگ آن تقریبا گرد است و عطر آن در انواع سبزی به راحتی قابل تشخیص است. شنبلیله طبع گرم و خشک دارد به همین خاطر خواص درمانی آن مورد توجه طب سنتی است. اما همچنان با پیشرفت علم پزشکی این گیاه مورد آزمایش قرار گرفته و برخی از ویژگیهای آن نیاز به تائید علمی دارد تا به عنوان درمان عمومی معرفی شود. این تائید علمی با آزمایشهای کنترل کننده انجام میشود تا اثرات شنبلیله یا هر گیاه دیگر برای درمان و بهبود مشخص شود.
این گیاه دارای فیبر و آنتی اکسیدان است و همین دو مورد کافی است که به خواص درمانی آن در راستای بهبود دردهای التهابی و مشکلات گوارشی توجه شود. دانههای شنبلیله برای تقویت دستگاه گوارش مورد استفاده قرار میگیرد و این گیاه باعث بهبود گرفتگیهای معده می شود و یکی از بهترین درمانها برای یبوست است. وجود فیبر محلول در شنبلیله باعث میشود روده آب بیشتری را جذب کند و به مدفوع بیافزاید که در نتیجه حرکت مدفوع در روده را راحتتر کرده و از دردهای ناشی از یبوست میکاهد. همچنین ساپونین موجود در شنبلیله مواد مضر و سمی را از دستگاه گوارش دفع کرده و به پاکسازی روده کمک می کند.
شنبلیله و مو
شنبلیله حاوی میزان زیادی پروتئین است و این پروتئین برای رشد مو نیاز است. به همین خاطر شنبلیله یکی از بهترین درمانهای ریزش مو است که به بازسازی فولیکول مو میپردازد و در جلوگیری از ریزش مو بسیار اثرگذار است. مصرف روزانهی محلول شنبلیله برای رویش مجدد مو پیشنهاد شده است. علاوه بر این، لسیتین موجود در شنبلیله حس رطوبت در مو را افزایش داده و از خشکی و شکنندگی موها پیشگیری میکند.
شنبلیله و پوست
ماسک شنبلیله که از دانههای خمیر شدهی آن به دست میآید یک تقویتکننده فوقالعاده برای پوست است و در طب سنتی چینی برای از بین بردن جوشهای سرسیاه و درمان ناراحتیهای پوستی معرفی شده است. به همین خاطر امروزه از آن در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی مانند صابون و شامپو هم استفاده میشود.
از شنبلیله هم به عنوان دانه گیاهی و هم به عنوان سبزی و چاشنی غذایی استفاده میکنند که هر یک متناسب با موقعیت مورد مصرف قرار میگیرند. در ایران به عنوان یک سبزی معطر در پخت غذاهای مختلف به ویژه غذاهای سنتی استفاده میشود.
اهمیت شیر مادر و شنبلیله
شیر مادر برای تغذیه نوزادان مهمترین موضوع است به همین خاطر مادران باید در طول دوران شیردهی از مواد غذایی که باعث افزایش شیردهی میشوند استفاده کنند. شنبلیله یکی از این مواد غذایی است که باعث غنی شدن و افزایش شیر مادر میشود. مطالعات بر روی ۷۷ مادر شیرده نشان داده است که مصرف دمنوش شنبلیله در یک بازه 14 روزه بر افزایش شیر آنها اثرات ویژهای داشته است به همین خاطر توصیه شده تا مادرانی که در دوران شیردهی هستند روزانه میزانی تخم شنبلیله مصرف کنند البته بهتر است مصرف گیاهان دارویی، با مشورت پزشک صورت گیرد. شنبلیله خاصیت دیگری هم دارد و آن، تسهیل درد زایمان برای مادران است. شنبلیله انقباضهای رحم را تحریک میکند و باعث میشود زایمان راحتتر انجام شود. با این حال مصرف شنبلیله در دوران بارداری پیشنهاد نمیشود چون میتواند عوارض جانبی هم داشته باشد.
شنبلیله و دیابت
این گیاه اثرات ویژهای بر کاهش قند خون دارد به همین دلیل به صورت مصرف خوراکی به افرادی که مبتلا به دیابت نوع دو هستند سفارش شده است. برای کاهش قند خون میتوان از نانها و یا آردهایی که با شنبلیله ترکیب شدهاند استفاده کرد. افرادی که برای دیابت خود دارو و انسولین مصرف میکنند باید در میزان استفاده از شنبلیله با پزشک مشورت کنند.
گیاه شنبلیله، خواص درمانی فراوانی دارد که از گذشته تا کنون مورد توجه بوده است اما نکته مهم در استفاده از این گیاه این است که مصرف بیش از حد آن میتواند عوارض جانبی داشته باشد.
