آرتریت روماتوئید با حمله به غضروفهای بدن انسان باعث کاهش سطح کیفیت آنها میشود. غشایی به نام سینوویوم فضا و مایع برای روانکاری و حرکت غضروفها را ایجاد میکند. در این عارضه، سیستم امینی به سینوویوم حمله میکند و این شرایط به یک واکنش ایمنی التهابی منجر میشود که موجب شکلگیری درد، تغییر شکل مفصل و ناتوانی میشود.
ورم مفاصل یا آرتروز یکی از شایعترین بیماریهای خود ایمنی در انسان است. بیماریهای خود ایمنی بیماریهایی هستند که در آن سیستم ایمنی بدن فرد بیمار به دلایل مختلف به بخشهای مفید و کاربردی حمله میکند و باعث بروز بیماری و مشکلات سنگین میشود. نتایج بررسیهای بالینی نشان میدهد بانوان بیشتر از آقایان احتمال مواجه با این مشکل را دارند. دلیل اصلی بروز این عارضه همچنان نامشخص باقی مانده است، اما ژنتیک و سلامت باکتریهای روده به احتمال بسیار زیاد عوامل اصلی در بروز این مشکل هستند. به دلیل مشخص نبودن مناش این عارضه، هنوز درمان قطعی و نهایی هم برای آن وجود ندارد.
متخصصان میگویند به جز تلاش برای جلوگیری از بروز این مشکل روش موثر دیگری وجود ندارد. اگر فردی به این عارضه دچار شد باید رژیم غذایی و عادتهای زندگی خود را تغییر دهد.
نشانههای آرتریت روماتوئید
متخصصان میگویند تشخیص زودهنگام این بیماری میتواند به جلوگیری از اوجگیری و حتی رفع آن کمک زیادی میکند. همین مسئله باعث شده این متخصصان به افرادی که نشانههای زیر را دارند توصیه میکنند هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنند:
- درد و حساسیت مفاصل
- قرمزی و تورم مفاصل
- سفتی مفاصل به ویژه هنگام صبح
- تب خفیف
- خستگی
- آنمی یا کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون)
- تودههای سفت زیر پوست
- تحرک ضعیف مفاصل
نشانههای این عارضهی مفصلی ممکن است به صورت عودکننده رخ دهند. در چنین شرایطی نشانهها برای یک دورهی زمانی مشخص برای مثال چند روز یا چند هفته، بروز میکنند، عود میکنند و بعد دوباره خاموش میشوند. بسیار مهم است که اگر فردی حتی یکی از نشانههای بالا را برای بیشتر از ۳ ماه تجربه کرد حتما به پزشک مراجعه کند. در برخی موارد با خاموش شدن عوارض فرد به تصور درمان شدن عارضه از مراجعه به متخصص خودداری میکند.
رژیم غذایی مناسب برای آرتریت روماتوئید
همانطور که گفته شد اصلاح رژیم غذایی و عادتهای حرکتی مهمترین توصیههای متخصصان به افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید است. این افراد باید گروهی از مواد غذایی را از رژیم خود حذف و گروهی دیگر را اضافه کنند.
گروهی از متخصصان داروهای ضد التهاب مفاصل هم برای افراد مبتلا به این عارضه تجویز میکنند. این داورها موجب درمان این عارضه نمیشوند بلکه شرایط زندگی را برای فرد مبتلا بهتر میکنند.
افراد مبتلا به بیماریهای خود ایمنی، پادتنهای ضد گلوتن تولید بیشتری تولید میکنند. این پادتنها باعث بههم خوردن تعادل متابولیسم بدن فرد بیمار میشود. گلوتن روی میزان نشت روده تاثیر دارد و همین مسئله باعث میشود اثرات این عارضه در حضور گلوتن به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند. افراد مبتلا باید از مصرف خوراکیهای گلوتندار پرهیز کنند. اینها پادتن هایی مشابه با آن چه در بیماری سلیاک دیده می شوند، هستند و بر همین اساس است که بیماران مبتلا به سلیاک باید به شدت از مصرف گلوتن اجتناب کنند.
به نظر میرسد افرادی که پادتنهای ضد گلوتن تولید میکنند به طور مستقیم از فواید یک رژیم غذایی فاقد گلوتن بهرهمند میشوند. برای دیگران، کاهش مصرف غذاهای کم ارزش که اغلب حاوی گلوتن هستند می تواند به صورت غیر مستقیم مفید باشد.
لبنیات و تخم مرغ
مطالعات محققان نشان دادهاند که مصرف تخم مرغ و شیر میتواند برای افراد دچار عارضه آرتریت روماتوئید مشکلساز باشد. این مواد غذایی پادتنهای ایمنی خاص و نشانگرهای التهابی مرتبط با نشانههای این عارضه تولید میکنند.
با این وجود، این آثار با حساسیت غذایی در ارتباط هستند. در نتیجه، اگر نسبت به حساسیت غذایی یا عدم تحمل مشکوک هستید به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش نتیجهی دقیق مشخص شود.
چه خوراکیهای باید بخوریم
چربیهای امگا-۳ از روغن ماهی دارای آثار ضد التهابی هستند. در مطالعهای که با حضور ۱۴۰ بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید انجام شد، یک گروه روزانه 5.5 گرم روغن ماهی دریافت میکرد، در شرایطی که سهمیهی روزانه گروه دوم (گروه کنترل) تنها 0.4 گرم بود. به تمام شرکت کنندگان چندین داروی ضد روماتیسمی داده میشد. هر دو گروه کاهش در فعالیت بیماری را تجربه کردند، اما گروه نخست میزان بالاتری از بهبودی را نشان داد.
ویتامینهای دی، کا و کلسیوم هم تاثیر بسیار خوبی روی کنترل عوارض ناشی از این بیماری دارند. التهاب درونی مزمن باعث میشود فرد فعالیت جسمانی کمتری نسبت به حد استاندارد داشته باشد. این کاهش حرکت ممکن است باعث بروز مشکلات عضلانی و استخوانی شود. همین مسئله اهمیت مصرف ویتامینهای دی، کا و کلسیوم را بسیار بالاتر میبرد.
برخی بررسیها نشان میدهد مصرف بیشتر گیاهان و سبزیجات به افراد مبتلا به این بیماری کمک زیادی میکند. مصرف نکردن گوشت قرمز از نظر بالینی به فرد متبلا کمک بسیار زیادی میکند.
رژیم غذایی پالئو که به نام رژیم غذایی غارنشینی یا پارینهسنگی نیز شناخته میشود یک الگوی خوردن است که برخی گروههای غذایی را حذف میکند. این مواد غذایی شامل گندم (گلوتن) و لبنیات میشوند که به واسطه ایجاد التهاب در برخی مردم شناخته شده هستند.
شواهد گزارش شده توسط بیماران نشان میدهند که رژیم غذایی پالئو میتواند به آرتریت روماتوئید کمک کند. این احتمالا به دلیل آن است که افراد حساس به گلوتن یا لبنیات بلافاصله متوجه بهبود شرایط خود میشوند.