امروزه شیر و فراورده های لبنی به دلیل اهمیت تغذیه‌ای و خواص سلامتی بخش منحصربفرد، جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی خانوار پیدا کرده است. همچنین لبنیات یکی از اقلام ثابت در سفره غذای روزانه مردم محسوب می‌شود.
با توجه به اهمیت غذا در سلامت انسان، بخصوص شیر و فرآورده های آن، هر روزه شایعات متعددی در این مورد در سطح جامعه منتشر می‌شود. این اخبار تنها انتخاب را برای مصرف کنندگان دشوار، و آنان را دچار بدبینی و تردید می‌کند. همچنین ممکن است آنان را به مسیرهای نادرست هدایت کند.
مصرف فرآورده‌های لبنی سنتی از آن دست موضوعاتی است که در جامعه ایرانی چند سالی است رواج پیدا کرده و آمار مصرف کنندگان آن رو به افزایش است.
در این مقاله قصد داریم با ارائه اطلاعاتی در خصوص یکی از تهدیدات مصرف فراورده های لبنی سنتی به افزایش آگاهی عمومی کمک نماییم.
تب مالت چیست؟
شیر ماده‌ای است که توسط پستانداران اهلی از جمله گاو و گوسفند و بز تولید می‌شود. شیر تولید شده از این پستانداران می‌تواند بطور بالقوه عامل انتقال بیماری‌های عفونی واگیردار به انسان باشد.
یکی از مهمترین بیماری‌هایی که از دام بیمار و یا از طریق مصرف شیرخام آلوده به انسان سرایت می‌کند، بیماری تب مالت یا بروسلوز است.
بیماری تب مالت از نظر ایجاد خسارات اقتصادی در دام بخصوص گاوشیری ازنظر بهداشتی حائزاهمیت زیادی است. همچنین تب مالت به عنوان یک بیماری مشترک انسان و دام می‌تواند به انسان نیز آسیب وارد کند. این بیماری در دام‌های مختلف ازجمله گاو، گوسفند و بز اتفاق می‌افتد و قابل انتقال به انسان نیز هست.
علائم بیماری تب مالت
عامل بیماری تب مالت یک باکتری به نام بروسلا است. این بیماری در هر سنی اتفاق افتاده و علائم آن:
- تب مواج
- لرز
- عرق کردن
- درد عضلانی
- ضعف
- سفتی عضلات
- کاهش وزن است
درمان تب مالت
دوره بیماری در انسان طولانی است و ممکن است از یک تا چهارماه طول بکشد. همچنین در دوره نقاهت، بیماری امکان دارد مجدداً عود کند. عفونت تب مالت ممکن است در زنان ایجاد سقط جنین و یا تورم پستان کند.
پیشگیری
پیشگیری تب مالت در انسان تنها با کنترل بیماری در دام امکان پذیر است. اما می‌توان با توصیه‌های بهداشتی به ویژه در خصوص عدم مصرف فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه (سنتی) تا حد زیادی از ابتلا به تب مالت پیشگیری کرد.
کارخانجات لبنی شیرخام را از دامداری های معتبر تحت نظارت دامپزشکی تهیه می‌کنند. این کار احتمال آلوده بودن شیر به باکتری عامل تب مالت را به صفر می‌رساند. ضمن اینکه به دلیل استفاده از فرآیند پاستوریزاسیون و یا استریلیزاسیون در کارخانجات، هرگونه عامل بالقوه خطرناک از شیر حذف خواهد شد.
لذا با توجه به عدم نظارت بهداشتی بر محصولات لبنی سنتی، مصرف این نوع فرآورده های دارای ریسک انتقال انواع آلودگی‌ها از جمله تب مالت به انسان می‌باشد و مصرف آن توصیه نمی‌شود.
دکتر سیامک سپهری
