محصول فلوراکتیو (پروبیوتیک) چیست؟

چرا باید پروبیوتیک یا فلوراکتیو مصرف کنیم؟

اگر پیش از این در مورد پروبیوتیک‌ها و مواد لبنی فلوراکتیو تحقیق کرده باشید می‌دانید که آن‌ها دارای میزان بالایی از باکتری‌های زنده و فعال هستند؛ اما چرا ما باید به بدن خود مواد غذایی دارای باکتری را وارد کنیم؟ پزشکان به‌طور مداوم به ما در مورد اثر منفی باکتری‌ها بر روی بدن هشدار داده و برای نابودی آن‌ها برای ما انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کنند. اما باید بدانید که در بدن ما تعداد زیادی از باکتری‌ها همزیست و مفید زندگی می‌کنند؛ به خصوص در دستگاه گوارش.

مواد پروبیوتیک و فلوراکتیو به دو روش از بدن ما محافظت می کنند؛ نخست این که تعادل بین جمعیت باکتری های خوب و بد در دستگاه گوارش به حفظ سلامت ما کمک می کند؛ وقتی دستگاه گوارش بتواند کارش را بدرستی انجام دهد، باکتری های مضر، مواد سمی و مواد شیمیایی و دیگر ترکیباتی را که برای سلامت بدن مضر است از بدن خارج می کند و مواد مفید و ضروری برای بدن را جذب می‌کند.

دوم اینکه محصولات فلوراکتیو و پروبیوتیک‌ها به حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن هم کمک کرده و این وظیفه آنها نقش مهم تری در حفظ سلامت بدن دارد. چنانچه به هر دلیلی در عملکرد سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد شود، زمینه ای برای ابتلا به انواع مختلفی از بیماری ها از واکنش‌های آلرژیک تا عفونت های گوارشی و بیماری‌های پوستی ایجاد می‌شود.

چند نکته

اگر با توجه به فواید فلوراکتیوها تصمیم گرفتید در برنامه غذایی روزانه‌تان، فرآورده‌های فلوراکتیو را بگنجانید، حتما توجه داشته باشید که اثر بخشی فلوراکتیو ها مستلزم مصرف مداوم این گروه از مواد غذایی است و فرآورده‌های لبنی فلوراکتیو بهترین محصولات پروبیوتیک هستند.

مصرف همزمان پروبیوتیک ها با بعضی از مواد غذایی مانند عسل، موز، سیر و پیاز به رشد بهتر باکتری های پروبیوتیک کمک می کند.

اگرچه همه مواد غذایی که روزانه مصرف می کنیم حاوی مقادیری از میکروارگانیسم هاست، اما هیچ کدام از آن‌ها از محصولات فلوراکتیو نیستند زیرا میکروارگانیسم‌های موجود در این مواد غذایی با میکروارگانیسم های موجود در محصولات فلوراکتیو متفاوت است.

انواع فلوراکتیو و پروبیوتیک ها

فلوراکتیو ها شامل باکتری‌های گوناگونی با مزیت‌های متعدد هستند، اما دو گونه‌ی اصلی پروبیوتیک‌ها، لاکتوباسیلیوس‌ها‌ (Lactobacillus) و بفیدوباکتریوم‌ها (Bifidobacterium) هستند. بهتر است از پزشک‌تان بپرسید کدام نوع برای شما مفیدتر است.

لاکتوباسیلوس که‌ شناخته‌شده‌ترین نوع از فلور های روده است، در ماست و دیگر غذاهای تخمیر شده وجود دارد. زیرگونه‌های مختلف آن در درمان اسهال مؤثرند و همچنین برای افرادی که قادر به هضم لاکتوز موجود در شیر نیستند، مفید هستند.

بیفیدوباکتریوم که در انوع محصولات لبنی یافت می‌شود برای کاهش عوارض سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) و برخی مشکلات دیگر مفید است.

فلوراکتیو چطور عمل می‌کنند؟

پژوهش‌های زیادی برای کشف چگونگی عملکرد فلوراکتیو انجام شده است. پروبیوتیک‌ها از راه‌های گوناگون به شما سود می‌رسانند، به عنوان مثال اگر باکتری‌های خوب بدن‌تان را از دست بدهید (مثلا به خاطر مصرف آنتی‌بیوتیک)، فلوراکتیو ها جایگزین خوبی خواهد بود.

فلوراکتیو ها تعادل را میان باکتری‌های «خوب» و «بد» برقرار می‌کنند تا بدن‌تان به خوبی و آنطور که باید، به فعالیت‌هایش ادامه دهد. پروبیوتیک‌ها حرکت غذا در طول مسیر روده کوپچک و بزرگ را تسهیل می‌کنند. پژوهش‌های بسیاری درباره‌ی میزان تأثیرگذاری انواع فلوراکتیوها بر بهبود اختلالات مختلف در جریان است. برخی از بیماری‌ها و اختلالاتی که پروبیوتیک در درمان آنها مؤثر است عبارتند از:

• سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر
• بیماری التهابی روده (IDB)
• اسهال عفونی (ناشی از ویروس، باکتری یا انگل)
• اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
• پژوهش‌های دیگری آثار سودمند پروبیوتیک‌ها را بر مشکلات مربوط به دیگر اندام‌ها مانند مشکلات پوستی، اندام‌های دفع ادرار در زنان، حساسیت، سرماخوردگی و سلامت دهان نشان داده‌اند.

اهمیت استفاده از مواد غذایی فلوراکتیو

اثر پروبیوتیک‌ها و فلوراکتیو بر مغز

نتایج پژوهشی که در دانشگاه UCLA روی زنان ۱۸ تا ۵۵ ساله انجام شد، نشان داد در زنانی که به گمان دریافت اثرات مثبت بر اندام‌های گوارشی، به مدت ۱ ماه و روزی ۲ بار ماست حاوی مواد فلوراکتیو مصرف کرده بودند، فعالیت دو ناحیه‌ی شناختی و محرک در مغز که مسئولیت شناخت احساسات و عواطف و کنترل آنها را به عهده دارند، بیشتر شده است. این پژوهش همچنین نشان داد اتصال ماده خاکستری اطراف مجرا (periaqueductal grey) با قسمتی از قشر مغز که مربوط به شناخت و ادراک است، افزایش یافته است.

از آنجا که در این پژوهش از ماست‌های صنعتی استفاده شده بود؛ دستیابی به چنین نتایجی بسیار قابل توجه است. فراموش نکنید ماست‌های صنعتی معمولا حاوی مقادیر بسیار کم پروبیوتیک‌ها هستند مگر محصولاتی مانند فلوراکتیو که پروبیوتیک‌ها به طور ویژه به آنها اضافه شده باشند و با عنوان ماست یا محصول فلوراکتیو عرضه شوند.

دیگر مزایای فلوراکتیو ها بر سلامت انسان

• التهاب: مشخص شده که پروبیوتیک‌ها موجب کاهش التهابات دائم که عامل اصلی بسیاری از بیماری‌ها هستند، می‌شوند.
• افسردگی و اضطراب: شواهد دال بر آن است که مصرف پروبیوتیک های حاوی زیرگونه های lactobacillus helveticus و bifidobacterium langum
• علائم اضطراب و افسردگی را در افرادی که دچار افسردگی بالینی هستند، کاهش می‌دهد.
• کلسترول خون: برخی از پروبیوتیک‌ها شاخص مجموع کلسترول و کلسترول مضر را کاهش می‌دهند.
• فشار خون: مشخص شده که پروبیوتیک‌ها موجب کاهش نسبی فشار خون می‌گردند.
• عملکرد سیستم ایمنی: برخی از پروبیوتیک‌ها عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و منجر به کاهش حمله‌ی عفونت‌ها از قبیل سرماخوردگی شایع به بدن می‌گردند.
• سلامت پوست: شواهدی دال بر اینکه مصرف پروبیوتیک‌ها برای درمان آکنه، التهابات پوستی، اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی مفید است، وجود دارد.

آیا محصولات فلوراکتیو و پروبیوتیک دارای عوارض جانبی هستند؟

عموما امکان مصرف پروبیوتیک‌ها برای همه افراد وجود دارد و اغلب کاملا سالم تلقی می‌شوند.

با این وجود، در روزهای ابتدایی مصرف پروبیوتیک‌ها ممکن است عوارض جانبی آن به شکل مشکلات گوارشی نمایان شود. این عوارض شامل گاز و درد ملایمی در شکم رخ می‌نمایاند.

پس از سپری شدن این دوره‌ی تطبیق، سیستم گوارشی شما بهتر از قبل عمل خواهد نمود.

برای افرادی که سیستم ایمنی بدنشان با مشکلاتی از قبیل ایدز و برخی بیماری‌های عفونی دیگر درگیر است، مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند خطرناک بوده و حتی منجر به بروز عفونت‌های بیشتر شود.

چنانچه از بیماری عفونی خاصی رنج می‌برید پیش از مصرف مکمل‌های پروبیوتیک با پزشک خود مشورت نمائید.

منابع:

What Are Probiotics

Are Probiotics the New Prozac

رويكردهاي تغذي‌هاي در پيشگيري و كنترل عدم تعادل ميكرو فلور روده در مجله علوم تحقیقات غذایی ایران

پروبیوتیک ها و کاربردهای درمانی