کووید 19 بیماری عفونی نوظهور با قابلیت همه گیری در انسان است. در غیاب درمان اختصاصی برای این ویروس جدید، یافتن روش‌ُهای جایگزین جهت پیشگیری و کنترل تکثیر و انتشار ویروس احساس می‌شود. رعایت کردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم که حاوی تمامی مواد مغذی ضروری باشد برای حفظ سلامتی بسیار اهمیت دارد. سال‌هاست که اهمیت تغذیه سالم در افزایش ایمنی و کاهش ابتلا به بیماری‌ها مشخص شده است. مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که کمبود برخی مواد مغذی منجر به کاهش عملکرد سیستم ایمنی و در نتیجه افزایش احتمال بروز عفونت‌ها و یا تشدید آن‌ها می‌گردد. رابطه بین ایمنی و تغذیه به خوبی شناخته شده است و همچنین نقش تغذیه در بیماری ویروس کرونا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. مواد مغذی نقش مهمی در دفاع در برابر بیماری های عفونی و تنظیم التهاب دارند.
تاثیر ماست و شیر غنی شده با ویتامین D بر ویروس کرونا
پس از اعلام بیماری همه گیر کرونا توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تلاش های گسترده ای برای بررسی جنبه های مختلف عفونت (32000 مقاله در زمان انتشار) در حال انجام است. از آنجا که هنوز هیچ درمانی یا واکسنی برای بیماری کووید 19 تولید نشده است، جامعه علمی و مقامات به ترتیب به دنبال دانش و اطلاعات برای مدیریت کوتاه مدت و بلند مدت بحران های همه گیر فعلی و آینده هستند. بخش غذا و ذینفعان آن نیز در کانون توجه هستند، زیرا غذا برای بقای انسان ضروری است و نمی تواند حذف شود. مصرف غذاهای غنی از ویتامین و غذاهای کاربردی می تواند سیستم ایمنی بدن را برای کمک به مبارزه با ویروس ها تقویت کند. امروزه، حمایت از سیستم ایمنی بدن از مهمترین اهداف بهداشتی در سطح جهانی است. در یک نظرسنجی اخیر، تقریباً از هر پنج مصرف کننده، یکی از دلایل خرید محصولات سالم را در مورد مصرف کنندگان، تقویت سیستم ایمنی بدن عنوان کرده اند. در دوره جدید بیماری همه گیر کووید 19، پیش بینی می شود که مصرف کنندگان در آینده به طور فزاینده ای به دنبال محصولاتی برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود باشند. سیستم های غذایی به طور مستقیم و غیرمستقیم سلامت انسان را تحت تأثیر قرار می دهند و امروز بیش از هر زمان دیگری مهم تر است تا بر روی غذا بررسی و تمرکز بیشتری شود (Galanakis et al, 2020).
اولین مورد ویروس کرونا در زمستان 2019 شناخته شد و بیشترین موارد مبتلا به آن مربوط به جمعیت میانسال یا پیر بود. بنابراین، یکی از دلایل این امر می تواند عدم کافی بودن ویتامین D باشد. بنابراین، در این زمان، افزایش منابع غذایی ویتامین D از اهمیت ویژه ای برخوردار است (Budhwar et al, 2020).
میزان شیوع کمبود ویتامین D تا یک میلیارد در جهان وجود دارد. در معرض محدودیت نور خورشید، میزان معمول توصیه شده روزانه (RDI) ویتامین D کافی نیست. وضعیت کم ویتامین D در طی این بیماری همه گیر ممکن است به دلیل کاهش قرار گرفتن در معرض آفتاب تشدید شود. علاوه براین، از آنجا که اپیدمی بیماری های ویروسی تنفسی در فصول سرد رخ می دهد، مصرف خوراکی این ویتامین و یا غذای غنی شده با ویتامین به دلیل کم قرار گرفتن در معرض مستقیم نور خورشید، ضروری است. سطح بسیار پایین ویتامین D در سرم افراد اروپایی‌ها مانند اسپانیا، ایتالیا و سوئیس (با وجود آفتاب زیاد ولی مصرف کمتر مکمل های ویتامین D) گزارش شده است به طوری که بیشتر موارد مرگ و میر در مردان مسن با سطح سرمی ویتامین D کمتر از حد نرمال بودند. در مقابل، در کشور‌هایی نظیر نروژ، فنلاند و دانمارک که در موقعیت جغرافیایی بالاتری قرار دارند، میزان ابتلا و مرگ و میر کووید-۱۹ کمتر و سطح ویتامین دی بالاتر بوده است، این کشور‌ها با این که کمتر در معرض نور مستقیم آفتاب هستند، اما به خاطر رواج بیشتر مکمل‌های غذایی از سطح ویتامین دی بالایی برخوردارند. بنابراین، یک ارتباط قوی بین میزان مرگ و میر و کمبود ویتامین D در بیماران مبتلا به کووید 19 وجود دارد. تحت این شرایط، آسیب اندام مورد نظر با کمبود شدید کوتاه مدت ویتامین D ممکن است در نتیجه افزایش فشار خون بالا رخ دهد. در نتیجه غنی سازی غذا با ویتامین D می‌تواند افراد مسن را که سطح ویتامین D کمتری دارند و نسبت به کرونا آسیب پذیرترند را کمتر کند (Hashemifesharaki & Gharibzahedi, 2020). چراکه ویروس کرونا افراد مسنی را که بیشتر تحت تاثیر کم ویتامینی D قرار دارند تحت تاثیر قرار می‌دهد (Razdan et al, 2020).
برخی از منابع غذایی مفید به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی حیاتی ممکن است به افراد کمک کنند تا با تعدیل سیستم ایمنی بدن، ایجاد فعالیت ضد ویروسی علیه عفونت و کاهش سایر مشکلات تنفسی، بر این عفونت غلبه کنند. ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است و به شکل طبیعی در غذاهای حیوانی و گیاهی یافت می‌شود از منابع ویتامین D می‌توان به روغن کبدماهی، جگر، زرده تخم‌مرغ و لبنیات اشاره کرد. پروتئینهای آب پنیر همچنین دارای خواص تعدیل سیستم ایمنی و فعالیت ضد ویروسی بالقوه هستند که با بهبود سیستم ایمنی در بیماران مبتلا به ایدز با خواص ضدویروسی همراه بوده اند (Caccialanza et al. 2020).
ویتامین D تأثیر مفیدی در عفونتهای ویروسی دیگر نیز دارد، مانند افزودن ویتامین D به درمان برای درمان بیماران مبتلا به ویروس هپاتیت C مزمن (HCV) به طور قابل توجهی پاسخ ویروسی را بهبود می بخشد. مطالعات مشاهده ایی و کارآزمایی های بالینی گزارش کردند که غلظت بالاتر ویتامین D در سرم با کاهش خطر تب دنگ، هپاتیت B,C ، ویروس HIV، آنفلوانزا، پنومونی و عفونت های ویروسی-تنفسی مرتبط است. بنابراین افزایش غلظت ویتامین D از طریق مکمل سازی غذاها احتمالا می تواند بروز، شدت و خطر مرگ ناشی از آنفلوانزا، پنومونی و کووید 19 را کاهش دهد. بنابراین می‌توان گفت این ویتامین ممکن است در درمان و پیشگیری از عفونت کووید 19 موثر باشد (Taghdir et al, 2020). سینگ و همکاران (2020) نشان داده اند که کمبود ویتامین D بر روی دیابت و کووید 19 نقش دارد.
ویتامین D از طریق اتصال به گیرنده که واسطه آسیب حاد ریه در سلولهای میزبان در طی عفونت کووید 19 است، تأثیرات قابل توجهی را نشان داد. کمبود ویتامین D ممکن است باعث افزایش فشار خون شود. عملکرد محافظتی دیگری که برای ویتامین D پیشنهاد شده است، از طریق سرکوب سیتوکین های پیش التهابی است. کمبود ویتامین D ممکن است بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد زیرا ویتامین D با تنظیم میزان بیان و ترشح پپتیدهای ضد میکروبی که از دفاع مخاطی پشتیبانی می کنند، سیستم ایمنی ذاتی را افزایش می دهد. ویتامین D بیان و ترشح پپتیدهای ضد میکروبی تقویت کننده مخاط را تنظیم می کند، اثرات محافظتی بر روی عفونتهای دستگاه تنفسی دارد و به طور مستقیم با سلول های مسئول مبارزه با عفونت کشنده ویروس کرونا ارتباط برقرار می کند. بنابراین، مسئولان صنایع غذایی باید بلافاصله نسبت به تولید و توزیع غذاهای صنعتی غنی شده با ویتامین D اقدام کنند (Goli, 2020).
کلام پایانی
این یافته‌ها نشان می‌دهد که ویتامین D به طور بالقوه می‌تواند به عنوان یک روش جایگزین (چه پیشگیری کننده و چه درمانی) در عفونتهای دستگاه تنفسی پس از مطالعات و آزمایشات انجام شده و توصیه شده توسط WHO در نظر گرفته شود. همچنین گفته شده است که کمبود ویتامین D ممکن است منجر به افزایش حساسیت به برخی ویروس‌های تنفسی و عفونت آنفلوانزا شود، به خصوص در اوج این عفونتهای ویروسی که به نظر می‌رسد کمترین مقدار ویتامین D در زمستان باشد در نتیجه استفاده از غذاهای غنی شده از جمله شیر و ماست غنی شده با ویتامین D می‌تواند کمک زیادی در درمان این بیماری باشد (Teymoori‐Rad & Marashi).
منابع
1) Galanakis, C. M. (2020). The Food Systems in the Era of the Coronavirus (COVID-19) Pandemic Crisis. Foods, 9(4), 523.
2) Goli, M. Review of novel human β‐coronavirus (2019‐nCoV or SARS‐CoV‐2) from the food industry perspective—Appropriate approaches to food production technology. Food Science & Nutrition.
3) Budhwar, S., Sethi, K., & Chakraborty, M. (2020). A Rapid Advice Guideline for the Prevention of Novel Coronavirus Through Nutritional Intervention. Current Nutrition Reports, 1-10.
4) Hashemifesharaki, R., & Gharibzahedi, S. M. T. (2020). Future nutrient-dense diets rich in vitamin D: a new insight toward the reduction of adverse impacts of viral infections similar to COVID-19. Nutrire, 45(2), 1-3.
5) Razdan, K., Singh, K., & Singh, D. (2020). Vitamin D Levels and COVID-19 Susceptibility: Is there any Correlation?. Medicine in Drug Discovery, 100051.
6) Taghdir, M., Sepandi, M., Abbaszadeh, S., & Parastouei, K. (2020). A review on some Nutrition-Based Interventions in Covid-19. Journal Mil Med, 22(2), 169-176.
7) Singh, S. K., Jain, R., & Singh, S. (2020). Vitamin D deficiency in patients with diabetes and COVID-19 infection. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews.
8) Teymoori‐Rad, M., & Marashi, S. M. (2020). Vitamin D and Covid‐19: From potential therapeutic effects to unanswered questions. Reviews in medical virology, e2159.
9) Caccialanza, R., Laviano, A., Lobascio, F., Montagna, E., Bruno, R., Ludovisi, S., … & Iacona, I. (2020). Early nutritional supplementation in non-critically ill patients hospitalized for the 2019 novel coronavirus disease (COVID-19): Rationale and feasibility of a shared pragmatic protocol. Nutrition, 110835.
10) Singh, S. K., Jain, R., & Singh, S. (2020). Vitamin D deficiency in patients with diabetes and COVID-19 infection. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews.
